Ostrzeżenie Sanepidu przed zagrożeniem legionelozą
Fontanny nie do kąpieli
Dotyczy: budynków i obiektów, w których w trakcie użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Jeleniej Górze w związku ze zbliżającym się okresem letnim oraz mając na uwadze bezpieczeństwo zdrowotne ludzi, przekazuje informacje do wykorzystania służbowego przez właścicieli/zarządców budynków i obiektów, w których w trakcie użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny mogący negatywnie wpływać na zdrowie ludzi (w tym m.in. fontanny, wieże chłodnicze).
Zbliżający się sezon letni łączy się ze wzrostem ryzyka zachorowań na legionelozę w związku z powszechnym zasiedlaniem instalacji wodnych pałeczkami Legionella i zagrożeniem zakażenia ludzi. Ze względu na właściwości bakterii Legionella szczyt zachorowań przypada w okresie letnim (zwykle od czerwca do września), co jest powiązane zarówno z warunkami pogodowymi (wzrost temperatury i wilgotności powietrza), jak również intensyfikacją turystyki i rekreacji. Sprzyjającym miejscem rozwoju bakterii Legionella są zastoiska wodne o podwyższonej temperaturze, stąd rezerwuarami jej występowania są nie tylko instalacje wewnętrzne systemu dystrybucji ciepłej i zimnej wody, tj. głowice natryskowe, zbiorniki do magazynowania wody, podgrzewacze, lecz także inne urządzenia wodne takie jak: wieże chłodnicze, baseny z hydromasażem, urządzenia klimatyzacyjne, zraszacze, fontanny dekoracyjne, sztuczne rezerwuary.
Fontanny i podobne urządzenia wodne mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia osób przebywających w ich sąsiedztwie lub korzystających z nich. Dzieje się tak między innymi w przypadku ich niewłaściwego utrzymania, a także niezgodnego z przeznaczeniem korzystania z nich, w tym np. kąpieli lub zabaw w wodzie. Ponadto w przypadku gdy zbiorniki tego rodzaju wykorzystywane są jako brodzik (co nie powinno mieć miejsca) do wody mogą przenikać bakterie i grzyby będące składnikami mikroflory powłok ciała.
Woda w fontannach zwykle charakteryzuje się niską barwą i mętnością, w związku z czym mylnie i bezzasadnie uważana jest potocznie za wodę czystą, o jakości bezpiecznej dla zdrowia, podczas gdy w rzeczywistości nie jest ona intencjonalnie przeznaczona do spożycia ani do kąpieli. Wykorzystywanie fontann z otwartymi zbiornikami jako basenów czy brodzików nie powinno mieć miejsca, ponieważ woda w tego typu urządzeniach nie jest uzdatniana i dezynfekowana a jakość jej nie podlega systematycznej kontroli.
Fontanny są źródłem aerozolu wodnego, który może nieść ze sobą zanieczyszczenia mikrobiologiczne. Zagrożeniem może być występowanie w aerozolu bakterii z rodzaju Legionella, które w przypadku inhalacji mogą prowadzić do zachorowań na legionelozę. Zakażenie następuje drogą wziewną, zagrożeniem jest więc samo przebywanie w pobliżu źródła aerozolu. Skażenie aerozolu wodnego jest wynikiem kolonizacji przez bakterie Legionella instalacji wodnej fontanny, czemu sprzyja temperatura wody wynosząca 25-45 °C, nie stosowanie dezynfekcji wody, brak kontroli narastania biofilmu na wewnętrznej powierzchni instalacji oraz tworzenia się go na powierzchniach kontaktujących się z wodą. Ryzyko zakażenia skutecznie minimalizuje okresowa kontrola stanu instalacji wodnej, połączona z usuwaniem ewentualnego biofilmu, utrzymywanie temperatury wody na poziomie poniżej 20 °C, dezynfekcja wody.
PPIS w Jeleniej Górze przypomina, że zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r., Nr 16, poz. 95 ze zm.) utrzymanie gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej należy do zadań własnych gminy. Zatem za wszelkie działania, związane z posiadanymi przez gminę obiektami, w tym ustalenie i opracowanie zasad zachowania w sąsiedztwie fontann, odpowiedzialni są właściciele lub zarządcy tego rodzaju obiektów.
Regulaminy korzystania z fontann, tablice informacyjne oraz informacje udostępniane na stronach internetowych przez właścicieli i zarządców fontann powinny jednoznacznie wskazywać, że woda w fontannach nie jest przeznaczona do spożycia ani do kąpieli. Ponadto PPIS w Jeleniej Górze informuje, że na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Jeleniej Górze pod adresem https://www.gov.pl/web/psse-jelenia-gora/legioneloza---choroba-legionistow zamieszczone są materiały informacyjne dotyczące Legionelozy.
